Dzieci nie rodzą się złe…

Mówimy, że wychowanie dziecka kosztuje rodziców bardzo wiele wysiłku, wyrzeczeń, ale nikt z nas nie ma gwarancji, że wychowamy wymarzonego anioła, wszak każde niemal dzieło jest narażone na fiasko, jeżeli nie dołożymy dostatecznych starań. Jak wiemy - poprawki są dużo trudniejsze i wymagają poświęcenia większej energii. Jest to oczywistość zachodząca również w procesie wychowania, ale tutaj, często szukamy raczej zewnętrznych przyczyn naszych niepowodzeń i użalamy się: - „do kogo to dziecko się wrodziło?” „Ma przecież wszystko, co jest potrzebne. Już brakuje nam sił do niego....” Dzieci nie są złe, nie rodzą się złe - one się tego uczą niemal od urodzenia - twierdzi psycholog Dorota Zawadzka. Możemy się domyślać, że uczą się właśnie w domu, w którym istnieje permanentny brak czasu na sprawowanie funkcji rodzicielskich w pełnym zakresie. Nieraz wydaje się nam, że wystarczy ubrać, nakarmić i sprawdzić odrobione lekcje - a obowiązek zostanie spełniony. Owszem, ale tylko częściowo! Przede wszystkim - wychowanie dziecka nie powinno być jedynie obowiązkiem. To raczej powołanie, które wzbudza w nas pragnienie kochania i pełnego oddania się dziecku. W tym mieści się zarówno miłość jak i obowiązek - bo w innym przypadku - jest to jedynie obcowanie z dzieckiem, podyktowane obowiązkiem opieki. Wtedy wychowanie jest naprawdę ciężką pracą. Rodzice chcą jak najlepiej, a wychodzi zupełnie inaczej.Często się wtedy mówi, że czasy są teraz trudne i dzieci są nerwowe... A one tylko pragną zwrócić na siebie uwagę w sposób im dostępny, czyli... wrzeszczą, tupią nogami, rzucają zabawkami i często robią sobie krzywdę. W literaturze pedagogicznej nie spotyka się takiego, uzasadnionego określenia. Prawda jest taka, że dzieci kochane – kochają. Wtedy dopiero życzenia.... tak, tak, raczej życzenia, aniżeli polecenia - przyjmują one nie zawsze z radością, ale podporządkowują się. Jednak nie dlatego, że mama każe - ale dlatego, że mama wie, że tak powinno być! I na tym zbudowany jest autorytet rodziców. Tam, gdzie nie ma tresury - dzieci uczą się zachowywać i reagować po myśli rodziców, w sposób bezstresowy z przekonaniem, że„mama wie, tata wie” a nie, że mama chce. A to stanowi już motywację do posłuszeństwa i zaufania. W naszym codziennym życiu wykonujemy przecież rożne polecenia chętnie, a często z należną pokorą, ponieważ znamy hierarchię potrzeb i wartości. Podobnie jest w pracy, gdy szef cieszy się autorytetem, mówimy: „tak jest, szefie!”. I mówimy to przecież pogodnie i z uśmiechem. Jednak oczekujemy również, że szef traktuje nas tak, jak kogoś ważnego, kogoś kto ma do wykonania ważne zadanie. Podobnie - dziecko posiada silną potrzebę akceptacji i jeżeli nie otrzymuje jej w domu, to usiłuje zwracać na siebie uwagę złością, krzykiem, psotami a w starszym wieku kłótniami, ”stawianiu na swoim” i trzaskaniu drzwiami. Najczęściej przecież różne wybryki nieletnich są odbiciem ich frustracji i problemów jakie mają w domu. I to wcale nie dotyczy rodzin zaniedbujących dzieci. To zdarza się zazwyczaj tam, gdzie nie narzeka się na brak pieniędzy – ale na brak … czasu poświęcanego dziecku, czasu pozwalającego okazywać gesty miłości, zainteresowania i akceptacji. Tego najbardziej im brakuje i wtedy czują się dodatkiem - niezbędnym - ale dodatkiem i komunikują nam swoje niezadowolenie w sposób taki, jaki jest im dostępny w zależności od wieku. Gdy dorosną, będą poszukiwać zewnętrznych autorytetów i towarzystwa, w którym czują się docenione - a nie zawsze jest to dobre towarzystwo. A gdy już dorosną i założą swoje rodziny - będą powielały taki właśnie model postawy, jaki wyniosą z domu... zwykle jest to pokoleniowa zamiana ról... w niejednym przypadku - teraz już - może być dla nas bolesna!

Dariusz Spanialski

Polskie Radio Edmonton